Dostosowanie wymagań edukacyjnych

DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH

 

Zgodnie z ustawą o systemie oświaty i ROZPORZĄDZENIEM MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 3 sierpnia 2017 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych(Dz. U. z 2017 r. ,poz. 1534) nauczyciel jest obowiązany dostosować wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia.

Dostosowanie wymagań edukacyjnych następuje na podstawie:

• Orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego oraz ustaleń zawartych w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym (IPET)
• Orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania

• Opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, o specyficznych trudnościach w uczeniu się

• Innej opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, wskazującej na potrzebę takiego dostosowania

• Rozpoznania indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia dokonanego przez nauczycieli i specjalistów (dotyczy uczniów objętych w szkole pomocą psychologiczno - pedagogiczną)

• Opinii lekarza o ograniczonych możliwościach wykonywania przez ucznia określonych ćwiczeń fizycznych na zajęciach wychowania fizycznego.

Podstawowym celem dostosowania wymagań jest wyrównanie szans edukacyjnych uczniów oraz zapobieganie wtórnym zaburzeniom sfery emocjonalno-motywacyjnej. Dostosowanie polega na modyfikacji procesu edukacyjnego, umożliwiającej uczniom sprostanie wymaganiom. Obszary dostosowania obejmują: warunki procesu edukacyjnego tj. zasady, metody, formy, środki dydaktyczne; zewnętrzną organizację nauczania (np. posadzenie ucznia w odpowiednim miejscu); warunki sprawdzania poziomu wiedzy i umiejętności (metody i formy sprawdzania i kryteria oceniania).

Dostosowanie wymagań:

• Powinno dotyczyć głównie form i metod pracy z uczniem, zdecydowanie rzadziej treści nauczania,

• Nie może polegać na takiej zmianie treści nauczania, która powoduje obniżanie wymagań wobec uczniów z normą intelektualną,

• Nie oznacza pomijania haseł programowych, tylko ewentualne realizowanie ich na poziomie wymagań koniecznych lub podstawowych,

• Nie może prowadzić do zejścia poniżej podstawy programowej, a zakres wiedzy i umiejętności powinien dać szansę uczniowi na sprostanie wymaganiom kolejnego etapu edukacyjnego.

 

KATALOG DOSTOSOWAŃ WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH

 

Spis treści:

 

1. UCZNIOWIE O INTELIGENCJI NIŻSZEJ NIŻ PRZECIĘTNA

2. UCZNIOWIE Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ

3. UCZNIOWIE ZE SPEKTRUM AUTYZMU

4. UCZNIOWIE ZE SPECYFICZNYMI TRUDNOŚCIAMI W UCZENIU SIĘ

4.1. UCZNIOWIE Z DYSLEKSJĄ

4.2. UCZNIOWIE Z DYSORTOGRAFIĄ

4.3. UCZNIOWIE Z DYSGRAFIĄ

4.4. UCZNIOWIE Z DYSKALKULIĄ

5. UCZEŃ Z ADHD

6. UCZEŃ Z CHOROBĄ PRZEWLEKŁĄ

7. UCZEŃ Z ALERGIĄ

8. UCZEŃ W SYTUACJI KRYZYSOWEJ, TRAUMATYCZNEJ

9. UCZEŃ ZDOLNY

10. UCZEŃ CUDZOZIEMIEC

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1. UCZNIOWIE O INTELIGENCJI NIŻSZEJ NIŻ PRZECIĘTNA

Ogólne zasady postępowania:

• Omawianie niewielkich partii materiału i o mniejszym stopniu trudności

• Pozostawianie więcej czasu na jego utrwalenie

• Podawanie poleceń w prostszej formie

• Unikanie trudnych, czy bardzo abstrakcyjnych pojęć

• Częste odwoływanie się do konkretu, przykładu

• Unikanie pytań problemowych, przekrojowych

• Wolniejsze tempo pracy

• Szerokie stosowanie zasady poglądowości

• Odrębne instruowanie dzieci

• Zadawanie do domu tyle, ile dziecko jest w stanie wykonać samodzielnie

 

Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych:

Język polski

• Zmniejszanie ilości, stopnia trudności i obszerności zadań;

• Dzielenie materiału na mniejsze partie, wyznaczanie czasu na ich opanowanie i odpytywanie;

• Wydłużanie czasu na odpowiedź, przeczytanie lektury;

• Wprowadzanie dodatkowych środków dydaktycznych np. Ilustracje, ruchomy alfabet

• Odwoływanie się do znanych sytuacji z życia codziennego;

• Formułowanie pytań w formie zdań o prostej konstrukcji powołujących się na ilustrujące przykłady;

• Częste podchodzenie do ucznia w trakcie samodzielnej pracy w celu udzielania dodatkowej pomocy, wyjaśnień;

• Zajęcia w ramach zespołu dydaktyczno-wyrównawczego, gdzie szczególnie u młodszych dzieci należy oprócz wyjaśniania bieżących zagadnień programowych usprawniać funkcje poznawcze ( zajęcia dodatkowe są niezbędne, bowiem dziecko z inteligencją niższą niż przeciętna nie jest w stanie opanować tych umiejętności tylko dzięki pracy na lekcji i samodzielnej nauce własnej w domu );

• Należy zezwolić na dokończenie w domu niektórych prac wykonywanych na lekcjach;

• Dyktanda przeprowadzać indywidualnie w wolniejszym tempie, gdyż dzieci te często nie nadążają za klasą; potrzeba większej ilości czasu i powtórzeń na opanowanie materiału.

 

Języki obce

• Zmniejszanie ilości słówek do zapamiętania;

• Pozostawianie większej ilości czasu na ich przyswojenie;

• Odpytywanie po uprzedzeniu, kiedy i z czego dokładnie uczeń będzie pytany;

• Wymagania w wypowiadaniu się na określony temat ograniczyć do kilku krótkich, prostych zdań.

 

Matematyka,chemia, fizyka, biologia,geografia

• Częste odwoływanie się do konkretu ( np. graficzne przedstawianie treści zadań), szerokie stosowanie zasady poglądowości;

• Omawianie niewielkich partii materiału i o mniejszym stopni trudności ( pamiętając, że obniżenie wymagań nie może zejść poniżej podstawy programowej );

• Podawanie poleceń w prostszej formie ( dzielenie złożonych treści na proste, bardziej zrozumiałe części ); wydłużanie czasu na wykonanie zadania;

• Podchodzenie do dziecka w trakcie samodzielnej pracy w razie potrzeby udzielenie pomocy, wyjaśnień, mobilizowanie do wysiłku i ukończenia zadania;

• Zadawanie do domu tyle, ile dziecko jest w stanie samodzielnie wykonać;

• Potrzeba większej ilości czasu i powtórzeń dla przyswojenia danej partii materiału.

 

Historia

• W związku z dużym problemem w selekcji i wyborze najważniejszych informacji z danego tematu można wypisać kilka podstawowych pytań, na które uczeń powinien znaleźć odpowiedź czytając dany materiał (przy odpytywaniu prosić o udzielenie na nie odpowiedzi ). podobnie postępować przy powtórkach;

• Pozostawianie większej ilości czasu na przygotowanie się z danego materiału (dzielenie go na małe części, wyznaczanie czasu na jego zapamiętanie i odpytywanie).

Muzyka, wychowanie fizyczne, plastyka, technika

Zapewnienie większej ilości ćwiczeń, aby uczeń opanował daną sprawność ( w razie potrzeby zwolnienie z wykonania ćwiczeń przerastających możliwości ruchowe ucznia );

• Wielokrotne tłumaczenie i wyjaśnianie zasad i reguł gier sportowych;

• Podpowiadanie tematu pracy plastycznej czy technicznej, częste podchodzenie do ucznia, ukierunkowywanie w działaniu;

• Pozwalanie na korzystanie ze śpiewników, wzorów, zapisów nutowych;

• Liberalne ocenianie wytworów artystycznych ucznia;

• W ocenianiu zwracanie większej uwagi na wysiłek włożony w wykonanie zadania, niż ostateczny efekt pracy.

2. UCZNIOWIE Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ

Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych:

• Postrzeganie konkretnego ucznia bez presji wymogów programowych, z założeniem, że obowiązująca jest podstawa programowa, a nie wybrane przez nauczycieli programy nauczania;

• Zredukowanie do niezbędnego minimum tematyki o wysokim stopniu abstrakcji;

• Nauczanie oparte na konkretach, ciągłe odwoływanie się do doświadczenia dziecka - stosowanie metod poglądowych:

• Umożliwianie korzystania z różnorodnych pomocy dydaktycznych (plakaty, plansze, kalkulator, liczmany);

• Wykorzystywanie zasobów multimedialnych, ułatwiających skupienie uwagi;

• Jak najczęstsze korzystanie z modeli, konkretów, okazów, liczmanów, przedmiotów możliwych do bezpośredniego poznania, w drugiej kolejności ze słowa mówionego, zaś najrzadziej z tekstu do przeczytania;

• Przedstawianie zagadnień na konkretnych przykładach odwołujących się do wydarzeń bliskich dziecku podczas omawiania treści o charakterze abstrakcyjnym, wymagających logicznego myślenia;

• Stosowanie przystępnych instrukcji wykonania zadania - obrazkowej, obrazkowo - słownej, multimedialnej;

• Troska o przystępność języka: instrukcje krótkie, jednoznaczne i zrozumiałe, zwięzłe i precyzyjne komunikaty słowne;

• Dokładne instruowanie wstępne, ciągłe dostarczanie wskazówek w trakcie pracy, stosowanie powtórzeń, ograniczanie instrukcji słownych na rzecz słownopokazowych, ciągła kontrola działań ucznia; - ciągłe upewnianie się, czy uczeń rozumie treść zadania;

• Stosowanie metod i oddziaływań na ucznia, które spowodują jego rzeczywiste zainteresowanie zadaniem, np. przygotowanie krótkich tekstów do czytania (z wyraźnym oznaczeniem najważniejszych fragmentów) lub treści zadań matematycznych wykorzystujących hobby lub fascynacje dziecka; tworzenie map myśli jako sposób notowania treści lekcji;

• Opracowanie zindywidualizowanych materiałów pozwalających uczniowi na wielostronne przyswajanie treści edukacyjnych w sposób interesujący i dostosowany do jego preferencji;

• Ułatwianie dziecku wykonanie zadania i opanowanie danej umiejętności poprzez dzielenie jej na etapy; - rozwijanie strategii pamięciowych ucznia oraz kompensowanie braków w tym zakresie (np. nauka tworzenia notatek obrazkowych przedstawiających sekwencje niezbędnych kroków do rozwiązania zadania, określających elementy pracy, którą należy przygotować);

• Wykorzystywanie umownych znaków porządkujących pracę na lekcji, np. kolorowe karteczki, symbole (piktogramy), a także możliwe do wykorzystania symboliczne rysunki z systemów komunikacji alternatywnej;

• Włączanie ucznia do prac na terenie klasy, szkoły - zwłaszcza takich, w których może osiągać sukcesy, jak np. pełnienie różnych dyżurów, wykonywanie prac porządkowych, prace ogrodnicze, prowadzenie hodowli i inne;

• Umożliwianie pracy w małych grupach, korzystania ze wsparcia i kompetencji kolegów;

• Stosowanie zasady stopniowania trudności - rozpoczynanie od rzeczy prostych; praca dydaktyczna, polegająca przede wszystkim na nauczaniu czynnościowym, opartym na działaniu ucznia, jego aktywności, zaangażowaniu, przeżywaniu, odkrywaniu i poznawaniu;

• Większy nacisk na ćwiczenia w mówieniu, mające zastosowanie w sytuacjach dnia codziennego niż na ćwiczenia w pisaniu;

• Niezależnie od etapu kształcenia i poziomu abstrakcji matematycznej wykonywanie czynności konkretnych, wyobrażonych i abstrakcyjnych;

• W odniesieniu do uczniów w młodszym wieku szkolnym położenie dużego nacisku na dostarczanie im jak największej ilości doświadczeń z zakresu manipulowania przedmiotami, porównywania, przeliczania konkretów, orientacji w przestrzeni w celu ułatwienia nabywania umiejętności matematycznych;

• Ukazywanie związku między wiedzą nabywaną podczas zajęć, a jej praktycznym wykorzystywaniem w różnych sytuacjach życia codziennego;

• Stwarzanie sytuacji pozwalających na systematyczne powtarzanie opanowanych umiejętności; wydłużenie czasu pracy lub skracanie zadań do niezbędnych elementów;

• Przygotowywanie dla ucznia sprawdzianów o niższym stopniu trudności, akcentujących umiejętności praktyczne;

• Zindywidualizowanie sposobu i kryteriów oceniania ucznia;

• Zwracanie głównej uwagi na postęp, a nie wyłącznie efekty;

• Branie pod uwagę możliwości ucznia, jego ograniczeń, zainteresowań, właściwego dla niego tempa pracy;

• Wzmacnianie u ucznia poczucia własnej wartości w czasie zajęć w grupie i indywidualnych rozmów.

 

3. UCZNIOWIE ZE SPEKTRUM AUTYZMU

Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych:

·         zminimalizowanie lub całkowite wyeliminowanie elementów rozpraszających;

• posadzenie ucznia blisko nauczyciela;

• zachowanie schematu pracy i stałości działań edukacyjnych (np. zajmowanie tej samej ławki lub stolika podczas zajęć);

• opracowanie planu codziennych zajęć i każdorazowe zapoznawanie z nim ucznia;

• wcześniejsze informowanie o zmianach np. w rozkładzie zajęć lekcyjnych, uprzedzanie o zastępstwach na lekcjach, wyjściach, wizytach nowych osób, informowanie, w jaki sposób trzeba się zachować w nowej sytuacji;

• wyraźne zaznaczanie końca określonej aktywności, zabawy, zadania, zanim przejdzie się do następnych;

• kierowanie poleceń indywidualnie do dziecka (zwracanie się do niego po imieniu; właściwe używanie zaimków osobowych ja i ty);

• podczas rozmowy używanie prostego i jednoznacznego języka; wyjaśnianie metafor i przenośni, wyrazów bliskoznacznych, żartów lub dowcipów użytych podczas prowadzenia lekcji;
• popieranie informacji słownej gestami, mimiką;

• uzupełnianie rysunkiem, zdjęciem, filmem lub modelem przekazywanych podczas lekcji treści abstrakcyjnych;

• w razie potrzeby wydłużanie czasu przeznaczonego na wykonywanie poszczególnych zadań i prac pisemnych;
• dzielenie trudniejszego lub dłuższego zadania na kilka części;

• sprawdzanie zrozumienia czytanego tekstu poprzez zadawanie dodatkowych pytań: Co się wydarzyło? Gdzie ? Kiedy? Dlaczego ? itp.;

• dostosowywanie pomocy dydaktycznych i treści zadań do zainteresowań ucznia (np. obliczanie różnicy czasu na podstawie rozkładów jazdy);

• wykorzystywanie wąskich zainteresowań i fachowej wiedzy ucznia podczas prowadzenia lekcji;

• na lekcjach wychowania fizycznego unikanie aktywności ruchowej związanej z rywalizacją
• dbanie o losowe przydzielanie do grup
• w sytuacji wzburzenia lub zdenerwowania umożliwienie pobytu w spokojnym, cichym miejscu np. bibliotece, gabinecie pedagoga;

• ignorowanie i niereagowanie na zachowania prowokacyjne (np. płacz, plucie, krzyk). dziecko powinno wykonać wyznaczone zadanie pomimo takich zachowań;

• częste przypominanie o normach i zasadach funkcjonowania społecznego oraz chwalenie i nagradzanie za ich przestrzeganie;

• niezadawanie pytań "dlaczego to zrobiłeś?", ale opisywanie co nam się nie podoba w zachowaniu, czego oczekujemy i nazywanie emocji;

• opracowanie sposobów radzenia sobie z emocjami w kategorii akceptowane - nieakceptowane.

• przedstawianie nowych pojęć lub materiału abstrakcyjnego w sposób możliwie najbardziej konkretny, popieranie ich tekstem pisanym, obrazem, ilustracją, filmem;

• w miarę możliwości sprawdzanie wiedzy ucznia w formie przez niego preferowanej (np. zamiast śpiewać piosenkę może powiedzieć jej tekst);

• przed wycieczką szkolną informowanie ucznia o zachowaniach właściwych i pożądanych dla danej sytuacji społecznej ( czyli na przykład tego, jak zachować się w teatrze, kinie, muzeum itp.);

 

4. UCZNIOWIE ZE SPECYFICZNYMI TRUDNOŚCIAMI W UCZENIU SIĘ

4.1. UCZNIOWIE Z DYSLEKSJĄ

Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych:

 

Język polski

• niewymaganie, by uczeń czytał głośno przy klasie nowy tekst, wskazywanie wybranych fragmentów dłuższych tekstów do opracowania w domu i na nich sprawdzanie techniki czytania;

• dawanie więcej czasu na czytanie tekstów, poleceń, instrukcji, szczególnie podczas samodzielnej pracy lub sprawdzianów (w miarę potrzeby pomaganie w ich odczytaniu); staranie się w miarę możliwości przygotowywać sprawdziany i kartkówki w formie testów;

• rozłożenie w czasie czytania lektur szkolnych lub innych opracowań, pozwalanie na korzystanie z audiobooków;

• nieangażowanie do konkursów czytania;

• uwzględnianie trudności w rozumieniu treści, szczególnie podczas samodzielnej pracy z tekstem, dawanie więcej czasu, instruowanie lub zalecanie przeczytanie tekstu wcześniej w domu;

• częstsze sprawdzanie zeszytów szkolnych ucznia, ustalenie sposobów poprawy błędów, czuwanie nad wnikliwą ich poprawą, ocenianie poprawności i sposobu wykonania prac;

• dawanie uczniowi czasu na przygotowanie się do pisania dyktanda poprzez podanie mu trudniejszych wyrazów, a nawet wybranych zdań, które wystąpią w dyktandzie ( można też dawać teksty z lukami lub pisanie z pamięci);

• dyktanda sprawdzające można organizować indywidualnie;

• nieomawianie błędów ucznia wobec całej klasy;

• w przypadku trudności w redagowaniu wypowiedzi pisemnych uczenie tworzenia schematów pracy, planowania kompozycji wypowiedzi ( wstęp, rozwinięcie, zakończenie ) pomaganie w doborze argumentów, jak również odpowiednich wyrażeń i zwrotów; nieobniżanie ocen za błędy ortograficzne i graficzne w wypracowaniach;

• podawanie uczniom jasnych kryteriów oceny prac pisemnych (wiedza, dobór argumentów, logika wywodu, treść, styl, kompozycja, itd);

• dawanie więcej czasu na prace pisemne, sprawdzanie, czy uczeń skończył pisać notatkę z lekcji, w razie potrzeby skracać wielkość notatek;

• przypadku trudności z odczytaniem pracy odpytywanie ucznia ustnie; pozwalanie na wykonywanie prac na komputerze

 

Matematyka chemia, fizyka, biologia, geografia

• rozłożenie w czasie nauki tabliczki mnożenia, definicji, reguł wzorów, symboli chemicznych, częste przypominanie i utrwalanie;

• niewywoływanie do natychmiastowej odpowiedzi (przygotować wcześniej zapowiedzią, że uczeń będzie pytany);

• sprawdzanie w trakcie rozwiązywania zadań tekstowych, czy uczeń przeczytał treść zadania i czy prawidłowo ją zrozumiał (w razie potrzeby udzielać dodatkowych wskazówek);

• zwiększenie ilość czasu na rozwiązanie zadań w czasie sprawdzianów; dawanie uczniowi do rozwiązania w domu zadań podobnych do tych, które mają pojawić się na sprawdzianie;

• uwzględnianie trudności związanych z myleniem znaków działań, przestawianiem cyfr, zapisywaniem reakcji chemicznych itp.;

• dłuższe utrwalanie materiału sprawiającego trudność, dzielenie go na mniejsze porcje;

• ocenianie toku rozumowania, nawet gdyby ostateczny wynik zadania był błędny, co wynikać może z pomyłek rachunkowych;

• ocenianie dobrze, jeśli wynik zadania jest prawidłowy, choćby strategia dojścia do niego była niezbyt jasna.

 

Historia

• uwzględnianie trudności z zapamiętywaniem nazw, nazwisk, dat;

• w czasie odpowiedzi ustnych dyskretne wspomaganie, dawanie więcej czasu na przypomnienie, wydobycie z pamięci nazw, terminów, dyskretne naprowadzanie;

• częstsze powtarzanie i utrwalanie materiału;

• podczas uczenia stosowanie technik skojarzeniowych ułatwiających zapamiętywanie; wprowadzanie w nauczaniu metod aktywnych, angażujących jak najwięcej zmysłów (ruch, dotyk, wzrok, słuch), używanie wielu pomocy dydaktycznych, urozmaicanie procesu nauczania;

• zróżnicowanie form sprawdzania wiadomości i umiejętności tak, by ograniczyć ocenianie na podstawie pisemnych odpowiedzi ucznia;

• przeprowadzanie sprawdzianów ustnych z ławki, odpytywanie indywidualne, częste ocenianie prac domowych.

 

Muzyka, plastyka, wychowanie fizyczne, technika

• uwzględnianie trudności ucznia (zawsze);

• w miarę możliwości pomaganie, wspieranie, dodatkowe instruowanie, naprowadzanie, pokazywanie na przykładzie;

• dzielenie danych zadań na etapy i zachęcanie do wykonywania malutkimi krokami;

• niezmuszanie na siłę do śpiewania, czy wykonywania ćwiczeń sprawiających uczniowi trudność;
• dawanie więcej czasu na opanowanie danej umiejętności, cierpliwe udzielanie instruktażu;
• niekrytykowanie, nieocenianie ucznia negatywnie wobec klasy;
• podczas oceniania branie przede wszystkim pod uwagę stosunku ucznia do przedmiotu, jego chęci, wysiłku, przygotowania do zajęć w materiały, niezbędne pomoce itp.;

• włączanie do rywalizacji tylko tam, gdzie uczeń ma szanse osiągnąć sukces.

 

Języki obce

• dawanie łatwiejszych zadań;

• niewywoływanie do natychmiastowej odpowiedzi, dawanie więcej czasu na zastanowienie się i przypomnienie słówek, zwrotów;

• dawanie więcej czasu na opanowanie określonego zestawu słówek;

• w fazie prezentacji leksyki zwolnienie tempa wypowiadanych słów i zwrotów, a nawet wypowiadanie ich przesadnie poprawnie;

• można pozwolić na korzystanie z dyktafonu podczas lekcji;

• objaśnianie nowych wyrazów za pomocą polskiego odpowiednika, w formie opisowej, podania synonimu, antonimu, obrazka, tworzenia związku z nowym wyrazem;

• stosowanie wyobrażania wyrazu, literowania w zapamiętywaniu pisowni, pisanie palcem na ławce, pisanie ze zróżnicowaniem kolorystycznym liter;

• przy odczytywaniu tekstu przez nauczyciela pozwalanie na korzystanie z podręcznika;

• stosowanie algorytmów w postaci graficznej wykresów, tabeli, rysunków w nauczaniu gramatyki; podczas prezentacji materiału zestawianie zjawisk gramatycznych języka polskiego ze zjawiskami gramatycznymi charakterystycznymi dla języka obcego;

• prowadzenie rozmówek na tematy dotyczące uczniów;

• dawanie więcej czasu na wypowiedzi ustne i prace pisemne;

• liberalne ocenianie poprawności ortograficznej i graficznej pisma;
• ocenianie za wiedzę i wysiłek włożony w opanowanie języka, kładzenie większego nacisku na wypowiedzi ustne.

 

4.2. UCZNIOWIE Z DYSORTOGRAFIĄ

Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych:

• dostosowanie wymagań dotyczy formy sprawdzania i oceniania wiedzy z tego zakresu;

• dopuszczanie pisania przez uczniów z dysgrafią sprawdzianów polegających na uzasadnianiu pisowni wyrazów, zamiast klasycznych dyktand;

• ocenianie odrębnie merytorycznej strony pracy pisemnej ucznia i odrębnie poprawności pisowni, odwołując się do jego znajomości zasad ortograficznych (niewpisywanie tej drugiej oceny do dziennika); - zachęcanie i motywowanie ucznia z dysortografią do nauki ortografii i gramatyki (w żadnym wypadku dysortografia nie uprawnia do zwolnienia ucznia z nauki ortografii i gramatyki).

 

4.3. UCZNIOWIE Z DYSGRAFIĄ

Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych:

• dostosowanie wymagań dotyczy formy sprawdzania wiedzy, a nie treści;

• wymagania merytoryczne, co do oceny pracy pisemnej powinny być ogólne, takie same, jak dla innych uczniów;

• ograniczenie wymagań w zakresie kaligraficznym;

• jeśli to możliwe dawanie dziecku gotowej notatki z lekcji do wklejenia;

• sprawdzanie prac pisemnych w sposób niekonwencjonalny (np., jeśli nauczyciel nie może przeczytać pracy ucznia, może go poprosić, aby uczynił to sam lub przepytać ustnie z tego zakresu materiału; dopuszczenie pisania prac pisemnych drukowanymi literami lub na komputerze.

 

4.4. UCZNIOWIE Z DYSKALKULIĄ

Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych:

• ocenianie przede wszystkim toku rozumowania, a nie technicznej strony liczenia;

• ukazywanie przydatności matematyki w życiu codziennym;

• nauczanie polisensoryczne - używanie pomocy dydaktycznych angażujących wszystkie zmysły (rysunki, tabele, schematy, mapy myślowe, haki pamięciowe, podkreślanie najważniejszych informacji, werbalizowanie, używanie kolorów, symboli graficznych itp.);

• uczenie szacowania;

• ćwiczenie liczenia pamięciowego;

• nakłanianie do "głośnego myślenia" podczas rozwiązywania zadań;

• łączenie wiedzy w logiczną całość, dzielenie jej na porcje łatwo przyswajalne dla ucznia;

• unikanie oceniania metody, którą uczeń dochodzi do wyniku, nawet jeśli jest "okrężna"; zachęcanie do prowadzenia specjalnej książki matematycznej (kolor, rymowanki, mnemoniki,obrazki) do zapisywania ważnych terminów, technik liczenia i myślenia matematycznego, wzorów.

 

5. UCZEŃ Z ADHD

W pracy z uczniem z nadpobudliwością psychoruchową nauczyciele powinni stosować następujące zasady:

• regularności,
• powtórzeń,
• jasno sprecyzowanych reguł i norm,
• konsekwencji działania,
• indywidualizacji,
• stosowania pozytywnych wzmocnień,
• właściwej komunikacji,
• stwarzania uczniowi możliwości odniesienia sukcesu,
• aktywizowania do pracy,
• naprzemienności wysiłku i odpoczynku,
• współpracy z rodzicami.

 

Ogólne zasady postępowania z dzieckiem z nadpobudliwością psychoruchową:

• miejsce siedzenia dla ucznia - możliwie jak najbliżej nauczyciela, tak, aby ten miał do niego jak najlepszy dostęp, mógł podejść, zwrócić uwagę i pomóc;
• uczeń nie powinien siedzieć w miejscu, które rozpraszałoby jego uwagę (blisko okna z widokiem na ulicę);
• uczeń winien mieć na ławce tylko przybory potrzebne do pracy;
• zajęcia powinny być prowadzone w sposób ciekawy, aby uczeń nie mógł się nudzić, a co za tym idzie przeszkadzać (ADHD jest zaburzeniem NUDNYCH sytuacji);
• pożądane jest częste zmienianie rodzajów zadań;
• nauczyciel powinien odwoływać się jak najczęściej do zasad obowiązujących na lekcji np. "Wykonujemy polecenia nauczyciela";
• uczeń winien być nagradzany (pochwałą ustną: "Piszesz, cieszę się"), wtedy gdy pojawia się pożądane zachowanie; lekcja powinna mieć stałą strukturę;
• skracanie czasu wykonywania poszczególnych zadań, umożliwienie wykonywania zadań we fragmentach;
• wydłużać czas odpowiedzi,
• przypominać często o sprawdzianach i kartkówkach,
• stała współpraca z rodzicami (spotkania, ewentualnie zeszyt obserwacji);

 

6. UCZEŃ Z CHOROBĄ PRZEWLEKŁĄ

Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych:

• zapewnienie poczucia bezpieczeństwa psychicznego i fizycznego,

• pomoc w pokonywaniu trudności, uczenie nowych umiejętności,

• budowanie dobrego klimatu i przyjaznych relacji klasowych,

• przygotowanie uczniów zdrowych na spotkanie chorego kolegi,

• traktowanie chorego dziecka jako pełnoprawnego członka klasy,

• uwrażliwianie dzieci zdrowych na potrzeby i przeżycia dziecka chorego,

• uwrażliwianie dziecka chorego na potrzeby i przeżycia innych uczniów,

• motywowanie do kontaktów i współdziałania z innymi dziećmi,

• rozwijanie zainteresowań, samodzielności dziecka,

• dostarczanie wielu możliwości do działania i osiągania sukcesów,
• motywowanie do aktywności.

 

7. UCZEŃ Z ALERGIĄ

Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych:

·         zapewnienie poczucia bezpieczeństwa psychicznego i fizycznego;

·         budowanie pozytywnych relacji rówieśniczych;

·         dostosowanie ilości i rodzaju ćwiczeń fizycznych odpowiednio do możliwości dziecka;

·         uzyskanie adnotacji dziecka z alergia pokarmową, o tym, co może jeść dziecko  w sytuacjach imprez klasowych np. urodziny, wigilia, itp.

·         obserwowanie ucznia podczas zajęć lekcyjnych, dostosowanie zaplanowanych na ten dzień działań edukacyjnych do możliwości psychoruchowych dziecka (branie pod uwagę np. niewyspania związanego z napadami kaszlu czy świądem skóry); 

·         zwracanie uwagi, czy uczeń rozumie polecenia i kierowane do niego komunikaty  ( np. po przyjmowanych lekach);

·         unikanie sytuacji wzmagających objawy alergii (np. odkurzanie w klasie, wycieranie tablicy, grabienie liści, zabawy z liśćmi leżącymi na trawie, zwiedzanie miejsc ze zwierzętami futerkowymi; wycieczki do parku i lasu; podróżowanie klimatyzowanym autokarem; zajęcia na basenie);

·         zapewnienie uzupełnienia wiedzy omawianej podczas lekcji podczas absencji ucznia; wzmacnianie pozytywne poprzez podnoszenie poczucia własnej wartości ucznia;

·         docenianie na forum klasy;  utrzymywanie uwagi ucznia podczas zajęć lekcyjnych; zachęcanie ucznia do aktywnego udziału w lekcjach;

·         zapewnienie uczniowi odpowiedniego miejsca w sali lekcyjnej;

·         kontrolowanie stopnia rozumienia poleceń nauczyciela, poprawności wykonywanych zadań, tempa pracy oraz wgląd w organizację pracy ucznia;

·         stały kontakt z rodzicami ucznia

 

8. UCZEŃ W SYTUACJI KRYZYSOWEJ, TRAUMATYCZNEJ

Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych:

• umożliwienie zaliczania zaległego materiału w późniejszym terminie,

• rozłożenie zaliczanego materiału na mniejsze partie,

• przedłużenie czasu pracy ucznia,

• nauczyciel może odpytać ucznia na osobności, a nie przy całej klasie, nie ponaglać, nie krytykować, nie zawstydzać, nie mobilizować stwierdzeniami „jak się postarasz, to będzie lepiej", nie zadawać do domu obszernych partii materiału do opanowania.

• zadbanie o rozwój sfery emocjonalnej takiego ucznia.

• przystąpienie do egzaminu ósmoklasisty w oddzielnej sali,

• podczas egzaminu ósmoklasisty zapewnienie obecności specjalisty, jeżeli jest to niezbędne dla uzyskania właściwego kontaktu z uczniem (słuchaczem). Wymienioną osobę powołuje się w skład zespołu nadzorującego.

 

9. UCZEŃ ZDOLNY

Należy stosować następujące zasady:

a. indywidualizacji,

b. stopniowania trudności,

c.systematyczności,

d. udzielania pomocy koleżeńskiej,

e. powierzanie odpowiedzialnych ról

• wskazane są zadania o zwiększonym stopniu trudności (karty pracy),
• teksty źródłowe-analiza,
• uczestnictwo w konkursach, olimpiadach przedmiotowych lub artystycznych,
• przynależność do kół zainteresowań.

 

10. UCZEŃ CUDZOZIEMIEC

Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych:

• umożliwienie korzystania podczas lekcji ze słownika dwujęzycznego;

• stosowanie języka instrukcji w komunikacji z uczniem cudzoziemcem (krótkie polecenia, np. ułóż, narysuj);

• formułowanie pytań skierowanych w sposób jasny, krótki oraz dostosowany do poziomu znajomości języka polskiego;

• udzielanie informacji zwrotnej podczas lekcji;

• stosowanie bogatego materiału ikonograficznego (zdjęcia, mapy, wykresy, schematy) przy wyjaśnianiu zagadnień tematycznych;

• rozwijanie i doskonalenie sprawności mówienia i pisania;

• monitorowanie pracy ucznia i jego postępów;

• włączanie ucznia cudzoziemca w pracę zespołową i dostosowywanie instrukcji do jego językowych umiejętności;

• akceptowanie każdej formy wypowiedzi świadczącej o zrozumieniu zagadnienia (nawet jednorazową czy błędną gramatycznie);

• gramatykę należy traktować w sposób funkcjonalny;

• w ocenianiu wypowiedzi pisemnych zwrócić uwagę na komunikatywność;

• dzielenie materiału do opanowania na partie,

• udzielanie pomocy w selekcji materiału do nauki,
• egzekwowanie wiedzy częściej, ale każdorazowo z mniejszego zakresu,
• stopniowanie sytuacji zadaniowych, tak by uczeń mógł odnieść sukces,
• stosowanie polisensorycznych metod nauczania,
• wzmacnianie poczucia własnej wartości i stosowanie wzmocnień pozytywnych,
• powstrzymanie się od sprawdzianów i kartkówek w pierwszym semestrze nauki w oddziale,
• zapewnienie w klasie atmosfery bezpieczeństwa i akceptacji,
• kontrolowanie rozumienia czytanego tekstu poprzez zadawanie dodatkowych pytań, pytań pomocniczych,
• w czasie lekcji upewnianie się czy uczeń właściwie zrozumiał treść zadań i poleceń,
• naprowadzanie podczas czytania i pisania,
• korzystanie z gotowych pomocy dydaktycznych,
• pozwolenie naczytanie wybranych przez nauczyciela fragmentów lektury,
• wydłużanie czasu przeznaczonego na przeczytanie lektury,
• ocenianie za wkład pracy w wykonanie zadania, chęci,
• w przypadku konieczności sporządzania dłuższych notatek, wcześniejsze przygotowanie ich dla ucznia celem wklejenia do zeszytu, np. notatki.

 

Nie należy:

• zmuszać ucznia na lekcji do odpowiedzi na forum klasy,
• wymagać od ucznia czytania na forum klasy obszernych fragmentów tekstu
• oceniać umiejętności gramatycznych,
• wymagać pisania dłuższych form wypowiedzi.

 

 

 

Opracowanie:

Agnieszka Tomkowiak, pedagog specjalny

 

Alicja Biernacka, pedagog szkolny